همه آنچه که باید در مورد قفل های کتابی بدانید

همه آنچه که باید در مورد قفل های کتابی بدانید

قفل‌های کتابی (Rim Locks)، در بسیاری از خانه‌های قدیمی یافت می‌شوند. شما هم احتمالا چنین قفل‌هایی را دیده‌اید، بدون اینکه بدانید آنها واقعا چه هستند.

من شما را سرزنش نمی‌کنم که چرا در مورد این قفل‌ها آگاهی ندارید و چرا نسبت به انواع دیگر قفل، از این قفل‌ها غفلت کرده‌اید.

با این حال قفل کتابی، صرفا یک قفل نیست.

بلکه علاوه بر طراحی منحصر به فردی که دارد، مانند سایر قفل‌ها دارای تاریخچه غنی و جذابی است.

اگر فکر می‌کنید که من اغراق می‌کنم، بهتر است که تاریخچه قفل‌های قابل حمل پدلاک (padlock) یا قفل‌های دستبند را بررسی کنید. اطلاعات هر دو این‌ها واقعا شگفت‌انگیز است.

البته جالب است بدانید که قفل‌های کتابی، نسبت به این قفل‌ها قدیمی‌تر هستند و طراحی اصلی آن‌ها در طول سال‌ها تغییر نکرده است.

این یکی از دلایلی است که معمولا این نوع قفل‌ها را در خانه‌های قدیمی پیدا می‌کنید.

خب بهتر است که پراکنده گویی نکنیم و اجازه دهید که بیشتر در مورد قفل های کتابی بدانیم.

قفل های کتابی چه هستند؟

قفل های کتابی، از جمله قفل‌هایی هستند که در سطح نصب می‌شوند.

همان‌طور که از نام این قفل‌ها مشخص است، قفل های کتابی نصب شده در سطح، روی سطح یک درب قرار می‌گیرند.

قفل های کتابی می‌توانند به سطح درب، پیچ شوند.

خرید قفل های الکترونیکی هوشمند یوکا-نوآوران هوشمند

من البته نحوه نصب این قفل‌ها را بعدا با جزئیات بیشتری شرح خواهم داد.

این قفل‌ها مناسب درب‌های ورودی نیستند، اما به راحتی می‌توانید آن‌ها را روی درب‌های داخلی پیدا کنید.

اکثر قفل های کتابی، در ابتدا از آهن ساخته شده بودند.

اما قفل‌های بعدی که از این نوع شکل گرفته‌اند اغلب از آهن، برنج و نیکل ساخته شده‌اند.

اصطلاح قفل کتابی، ممکن است گاهی گمراه کننده باشد، زیرا این اصطلاح به شما هیچ اطلاعاتی در مورد مکانیزم قفل شدن نمی‌دهد.

قفل کتابی، به روش نصب اشاره دارد که منظور همان نصب روی سطح است.

یک قفل کتابی، از یک لچ (latch) کشویی یا یک چفت ددلاک (deadlock) بعنوان مکانیزم قفل کردن استفاده می‌کند.

لچ کشویی، تحت فشار قرار گرفته و اسپرینگ بارگذاری می‌شود. هنگامی که لچ تحت فشار قرار می‌گیرد، جمع شده و زمانی که فشار برداشته می‌شود، عقب می‌رود.

اغلب قفل های کتابی با لچ‌های کشویی، از دسته‌ها و دستگیره‌ها استفاده می‌کنند.

از سوی دیگر، از قفل بولت ددلاک برای وارد کردن کلید استفاده می‌شود.

کلید، عاملی است که برای باز و بسته کردن قفل و یا فشردن و آزاد کردن بولت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد قفل کتابی، این است که کلید می‌تواند از هر دو طرف جای کلیدی قفل مورد استفاده قرار گیرد و عمل کند.

دو نوع اصلی قفل های کتابی، شامل Rim latches (لچ‌های کتابی) و Rim sash (کمربند کتابی) می‌باشند.

یک لچ برای قفل‌های نوع اول استفاده می‌شود، در حالی که نوع دوم، ترکیبی از قفل‌های بولت ددلاک و یک لچ است.

اگر صرفا ظاهر یک قفل کتابی را ارزیابی کنید، به این نتیجه خواهید رسید که این قفل‌ها، بسیار متفاوت از هر قفل دیگری است که تا به حال به کار گرفته‌اید.

باید گفت که ارزیابی شما اشتباه نیست. اغلب قفل های کتابی، جزو قفل‌های دندانه‌دار (warded locks) هستند.

اگر از کلید اشتباهی استفاده شود، قفل‌های دندانه دار از دندانه برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز استفاده می‌کنند.

کلیدی که با قفل کتابی متناسب باشد، به شکلی مناسب و راحت از میان دندانه‌ها عبور خواهد کرد.

باید گفت که مکانیزم قفل شدن، بسیار متداول‌تر از قفل تامبلر پین است که با جدا کردن پین‌ها در خط برشی کار می‌کند.

آنچه باید به خاطر داشته باشید:

• قفل کتابی، قفلی است که در سطح نصب می‌شود. آن‌ها مناسب سطح درب هستند. اکثر قفل‌های دیگر، دارای بدنه قفلی هستند که در داخل درب قرار می‌گیرند.
• نصب قفل های کتابی، آسان است.
• کل اجزای قفل کتابی، پس از نصب قابل مشاهده هستند.
• اصطلاح قفل کتابی معمولا به روش نصب اشاره دارد و نه به خود مکانیزم قفل کردن.
• قفل های کتابی، از یک بولت لچ کشویی بارگذاری شده اسپرینگ یا بولت ددلاک استفاده می‌کنند.
• برخی از قفل های کتابی، هر دو مکانیسم قفل را ترکیب می‌کنند. این قفل‌ها، به عنوان قفل‌های rim sash شناخته می‌شوند.
• اغلب قفل های کتابی، دندانه‌دار هستند. قفل های دندانه‌دار برای جلوگیری از دسترسی‌های غیر مجاز، از موانعی داخل قفل یا در مسیر کلید استفاده می‌کنند.

 

تاریخچه مختصری از قفل کتابی

اولین مدل شناخته شده قفل کتابی (که من در تحقیقاتم پیدا کردم) مربوطه به سال ۱۸۳۰ در انگلستان است. کسی که در ابتدا این قفل را مطرح کرد، شخصی به نام آیرون منگر جیمز کارپنتر بود.

جیمز کارپنتر، صاحب حق ثبت اختراع برای اولین مدل قفل کتابی بود که با عنوان ” Number 60″ شناخته می‌شد.

قفل کتابی کارپنتر به عنوان دستاوردی از کارپنتر، به دنبال بهبود در طرح‌های لچ بولت و قفل مورتیز بود.

نکته جالب این که قفل کتابی و قفل مورتیز در ترکیب با یکدیگر، بسیار فراتر از یک قفل ساده عمل می‌کنند.

جیمز کارپنتر در ابتدا در کنار شخصی به نام جان یانگ، روی یک طرح جدید و بهبود یافته شروع به کار کرد.

این دو نفر، حق ثبت اختراع برای قفل را تقسیم کردند.

کارپنتر، به جای تحقق بخشیدن به یک حق ثبت مشترک، شروع به اختراع قفل کتابی کرد و یانگ نیز، حق اختراع قفل مورتیز مدرن را به ثبت رسانید.

گرچه جیمز کارپنتر قفل کتابی مدرن را پایه‌گذاری کرد، اما جان کارپنتر کسی بود که روی قفل کتابی‌ای که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد تاثیر داشت.

او تغییراتی را در طرح اختراع ثبت شده پدرش انجام داد و توانست قفل کتابی‌ای را ارائه دهد که دو طرفه بود.

قفل های کتابی، بیش از ۱۵۰ سال است که مورد استفاده قرار گرفته‌اند و امروزه هنوز استفاده می‌شوند.

این قفل‌ها، از بدو شکل گیری‌شان در انگلستان تا ارائه‌شان در مستعمرات اولیه آمریکایی، آزمون‌های بسیاری را با موفقیت پشت سر گداشته‌اند.

با این حال آنقدر که در گذشته استفاده می‌شدند، امروزه با استقبال روبرو نمی‌شوند.

پیشرفت مکانیزم‌های قفل کردن، منجر به ایجاد قفل‌های جدید و پیشرفته‌ای شده است که قفل کتابی را از لحاظ مزایای امنیتی تحت الشعاع قرار داده‌اند.

بسیار بعید به نظر می‌رسد که یک قفل کتابی را بعنوان یکی از بهترین قفل‌های درب جلویی استفاده کنید. اگرچه قفل‌های کتابی به اندازه سال‌های ۱۸۰۰ محبوب نیستند، اما هنوز هم می‌توانید آن‌ها را یافته و استفاده کنید.

 

استفاده از یک قفل کتابی

قفل کتابی به طور معمول در سال‌های گذشته چندان شایع نبوده است، اما هنوز در بعضی از مکان‌ها استفاده می‌شود. در گذشته، بیشتر قفل های کتابی بر روی درب‌های داخلی و خارجی استفاده می‌شدند.

اما امروزه، معمولا در درب‌های داخلی و روی درب‌های آلونک‌ها و کتابی‌ها قرار دارند که اغلب نسبت به قفل‌های deadbolt سنتی یا قفل‌های مورتیز بسیار ضعیف عمل می‌کنند.

برخی از قفل های کتابی ای که برای درب‌های داخلی استفاده می‌شوند، به خوبی نگه‌داری شده و اصالت خود را حفظ می‌کنند، اما به هر حال محدود بوده و چندان در دسترس نیستند.

قفل های کتابی قدیمی‌تر را می‌توانید در خانه‌های قدیمی در کشورهای مختلف جهان، اغلب در ایالات متحده و بریتانیا بیابید.

به جز نمونه‌های اصلی، بسیاری از نسخه‌های مدرن قفل وجود دارد که از طراحی قفل کتابی سنتی بهره می‌گیرند. در ادامه به نحوه استفاده امروزی آن‌ها اشاره می‌کنیم:

 

۱.   قفل های کتابی برای درب‌های داخلی

در ابتدا، قفل کتابی به عنوان یک مکانیزم قفل کردن روی درب‌ها استفاده می‌شد. اما باید گفت که به دلیل نقص امنیتی، این قفل های کتابی مناسب برای استفاده داخلی می‌باشند.

قفل‌های Deadbolt، برای درب‌های خارجی ایده‌آل هستند، زیرا قادر به مقاومت بیشتری در برابر فشار می‌باشند.

قفل های کتابی، برای مواجهه با ضربه‌های شدید ساخته نشده‌اند و به راحتی در برابر زور و فشار زیاد، عقب می‌کشند.

درب‌های داخلی، به اندازه درب‌های خارجی در معرض تهدید قرار نمی‌گیرند.

در عین حال، این قفل‌ها گزینه مناسبی برای صاحب‌خانه‌هایی هستند که به دنبال یک قفل عالی برای درب‌های داخلی می‌باشند. طراحی آن‌ها پیچیده و ساخت‌شان منحصر به فرد است.

این ویژگی‌ها، از آن‌ها قفل‌های محبوب برای صاحب‌خانه‌هایی ساخته است که به دنبال انتخابی برتر هستند.

۲.   قفل کتابی برای اهداف دکوراتیو

قفل های کتابی، منحصر به فرد و جمع و جور هستند.

این قفل‌ها زیبا بوده و اغلب به عنوان قطعات تزئینی نصب می‌شوند.

به عبارتی ساده، قفل کتابی روشی برای ایجاد فضایی روستایی و جذاب است. بسیاری از صاحب‌خانه‌ها، مایلند که از ظاهر غنی قفل کتابی بهره‌مند شوند.

قفل های کتابی آنتیک، اغلب بازسازی شده و نصب می‌شود تا جذابیت بیشتری به خانه ببخشند.

هر چند باید گفت که صاحب‌خانه‌ها می‌توانند به جای بازسازی یک قفل کتابی آنتیک، نسخه‌های مدرن آن‌ را خریداری کنند.

۳.   قفل کتابی بعنوان قفلی اضافی

قفل های کتابی، جزو امن‌ترین قفل‌ها به شمار نمی‌آیند، به همین دلیل معمولا به عنوان قفل درب‌های بیرونی استفاده نمی‌شوند.

اگر به طور اتفاقی، قفل کتابی‌ای را روی درب بیرونی دیدید، احتمالا بعنوان یک قفل اضافه بکار رفته است.

بسیاری از قفل‌های کتابی برای افزودن امنیت بیشتر به قفل‌های deadbolt و مورتیز استفاده می‌شوند.

وجود یک قفل deadbolt، ضعف ساختاری قفل کتابی را می‌پوشاند.

به عنوان یک قفل اضافی، قفل کتابی برای دو هدف نصب می‌شود. اولا، این قفل کمک می‌کند تا امنیت قفل اولیه که در جای خود قرار دارد، تقویت شود.

ثانیا همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد، آن‌ها به جذابیت خانه شما می‌افزایند. قفل‌های درب بیرونی، باید به طور ایده‌آل قوی‌تر از قفل‌های داخلی باشند.

دلیل آن ساده است، زیرا آن‌ها در معرض آسیب و فشار بیشتری قرار دارند و اولین خط دفاع شما در برابر سارقین به شمار می‌آیند.

قطعات قفل کتابی

روش کار کردن قفل کتابی بسیار ساده است، به ویژه در مقایسه با قفل‌های دیگر که در بازار وجود دارد.

کسی که در مورد قفل کتابی توضیح می‌دهد، زمان کمتری را صرف خواهد کرد نسبت به اینکه بخواهد در مورد قفل هوشمند صحبت کند.

بخش اصلی قفل کتابی، بدنه قفل و نگه‌دارنده است. علاوه بر این‌ها، می‌توان به صفحات جلویی و لچ خصوصی اشاره کرد.

۱.   بدنه قفل

بدنه قفل کتابی، معمولا از آهن ساخته شده است، اما در سال‌های اخیر برنج و نیکل به عنوان جایگزین در این رابطه مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

در داخل بدنه قفل، لت بارگذاری شده اسپرینگ بولت deadlock قرار دارند.

اگر قفل کتابی از لچ بدنه استفاده کند، دیگر بدنه قفل، یک بولت deadlock نخواهد داشت.

مسیر کلید قفل کتابی به صورت دو طرفه طراحی شده است.

این قابلیت، ایده جالب جان کارپنتر نسبت به طراحی اولیه پدرش بود. یک قفل کتابی دو طرفه، می‌تواند روی درب سمت راست و یا درب سمت چپ نصب شود.

قفل های کتابی، از مکانیزم قفل کردن با کلید سنتی تبعیت می‌کنند.

با این حال، لچ بدنه، همیشه در کنار کلید استفاده نمی‌شود. لچ بارگذاری شده اسپرینگ، با استفاده از یک دسته یا دستگیره عمل می‌کند.

اسپیندل دستگیره درب، برای اتصال دسته خارجی به بدنه قفل، استفاده می‌شود.

کلیدی که با قفل کتابی استفاده می‌شود، بولت deadlock را بکار می‌اندازد.

بولت deadlock، توسط یک مکانیزم اهرم، در جایش قرار گرفته است.

وقتی بالا برود، مکانیزم اهرم روی یک بخش از بولت deadlock لچ می‌شود و آن را در جایش نگه می‌دارد.

به محض اینکه اهرم پایین بیاید، بولت، می‌تواند فقط جمع شود و در این لحظه کلید نقش خود را ایفا می‌کند.

هنگامی که کلید مناسب وارد شد، اهرم به گونه‌ای عمل می کند که بخش بالایش را بالا می برد و بخش پایینی را پایین می آورد تا بولت بتواند جمع شود.

اساسا، کلید درگیر اهرم است که هم زمان بالا می رود و بولت deadlock به صورت کشویی به عقب و جلو حرکت می کند.

۲.   نگهدارنده

نگهدارنده، قطعه همراه بدنه قفل کتابی است و این به معنای نگه داشتن لچ و بولت deadlock در جایشان است در زمانی که یک قفل درب خاص بسته می شود.

مانند بدنه قفل کتابی، نگهدارنده نیز معمولا از آهن ساخته می‌شود.

قفل های کتابی مدرن، از مواد ترکیبی ساخته شده‌اند که در طول زمان بهتر شده‌اند.

نگه‌دارنده، معادل استریک درب و صفحه درب قفل های کتابی‌ای است. نگه‌دارنده، مستقیما به تیر عمودی چارچوب وصل می‌شود.

۳.   صفحات جلویی

صفحات جلویی سپر مانند، معمولا قطعات فلزی مسطح هستند که برای افزودن حفاظت و همچنین اضافه کردن برخی از ویژگی های دکوراتیو به کار می روند.

برخی قفل های مدرن، از صفحات جلویی استفاده می کنند و بعضی دیگر استفاده نمی کنند.

با این حال، با توجه به طراحی غنی قفل کتابی، صفحات جلویی بخش مهمی از کلیت قفل هستند.

آنها مورد استفاده قرار می گیرند تا از دستگیره درب محافظت کرده و مسیر کلید را مشخص کنند.

۴.   لچ خصوصی

لزوما همه قفل های کتابی دارای لچ‌های خصوصی نیستند. اما این بخش، مهم‌ترین قسمت قفل کتابی است که باید در مورد آن اطلاعاتی داشته باشید.

لچ خصوصی، اجازه می‌دهد تا درب با استفاده از یک قفل کتابی، از سمت داخل قفل شود.

ویژگی منحصر به فرد در مورد قفل کتابی این است که به محض اینکه قفل فعال شود، درب نمی تواند با استفاده از کلید در انتهای مخالفش عمل کند مگر اینکه لچ خصوصی غیر فعال شود.

این امر در شرایط اضطراری به عنوان یک خطر تلقی می شود، زیرا معمولا برای دسترسی مجاز به درب، باید به آن تلنگر زده شود.

نصب یک قفل کتابی

نصب یک قفل کتابی بسیار آسان است و من در این مورد اغراق نمی‌کنم.

در واقع باور دارم صاحب خانه‌هایی که مخالف راه حل‌های DIY هستند، می‌توانند از راه حل قفل کتابی بهره‌مند شوند.

با این حال قبل از اینکه شروع کنم، اجازه دهید از کلمه احتیاط استفاده کنم.

اگر می‌دانید که قادر به نصب درست این قفل نیستید، حتما با یک قفل ‌ساز ساختمانی که دارای مهارت ‌های نصب قفل است تماس بگیرید.

در ادامه، به ابزارها و بخش‌هایی اشاره می‌شود که برای نصب یک قفل کتابی نیاز دارید:

• مداد
• پیچ گوشتی و پیچ
• مته (با یک سر مته مناسب)
• بدنه قفل کتابی
• نگهدارنده قفل کتابی
• صفحات جلویی برای دستگیره درب و مسیر کلید
• دستگیره‌ها و دسته ‌های درب

برای نصب قفل کتابی، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. نگهدارنده، باید اولین بخشی از قفل کتابی باشد که نصب می‌کنید. نگهدارنده قفل کتابی، باید مستقیما به داخل تیر عمودی چارچوب درب نصب شود.
2. نگهدارنده را در ارتفاع مناسب قرار دهید.
   1. نگهدارنده قفل کتابی را روی تیر عمودی چارچوب درب قرار دهید و سوراخ پیچ را با مداد علامت‌گذاری کنید. (این کار به شما کمک می‌کند که پیچ دقیقا در نگهدارنده قرار گیرد.)
   2. پس از انجام این کار، از پیچ گوشتی برای پیچاندن پیچ در نگهدارنده استفاده کنید به طوری که مستقیما به چارچوب درب متصل شود.
3. هنگامی که نگهدارنده در مکان خودش نصب شد، آن را برای تنظیم موقعیت قفل کتابی استفاده کنید. (بدنه قفل، مجاور نگهدارنده خواهد بود.)
4. از آنجا که قفل های کتابی دو طرفه هستند، قبل از شروع نصب بدنه قفل، مطمئن شوید که لچ در مسیر مناسب قرار دارد.
5. اگر لچ در مسیر درست خود نبود، بدنه قفل را باز کرده و به لچ تلنگر بزنید. (لچ به یک گره کوچک که آنرا در مکانش نگه می دارد، متصل می شود.)
   1. لچ را بردارید.
   2. آنرا برگردانید
   3. آن را مجددا به گره وصل کنید.
   4. بدنه قفل کتابی را ببندید.
6. هنگامی که بدنه قفل کتابی و نگهدارنده با یکدیگر هم تراز شدند، موقعیت حفره های سوراخ و موقعیت اسپیندل دستگیره درب و همچنین مسیر کلید را مشخص کنید. (برای علامتگذاری، لازم که از مداد استفاده کنید.)
7. برای اسپیندل و مسیر کلید، سوراخ ها را دریل کنید.
8. پس از دریل سوراخ ها، می توانید شروع به پیچ کردن بدنه قفل به درب کنید.
9. پس از پیچ کردن صحیح بدنه قفل، دستگیره درب و اسپیندل را به آن وصل کنید.
   1. دستگیره درب را به بدنه قفل اضافه کرده و آنرا از طریق سوراخ دریل شده هل دهید. (این کار باید دستگیره را در بخش انتهایی مقابل درب پدیدار کند.)
10. در بخش بیرونی درب، از یک پیچ گوشتی جهت پیچ کردن صفحات جلویی برای دستگیره درب و مسیر کلید استفاده کنید.
11. بخش بیرونی دستگیره درب را به اسپیندل وصل کنید و در صورت لزوم، پیچ را تنظیم کنید.
12. قفل کتابی خود را آزمایش کنید تا اطمینان حاصل کنید که درست کار می کند.

 

نقطه ضعف قفل کتابی

همانطور که شما هم اکنون می بایست بدانید (چرا که من چند بار به این امر اشاره کرده ام)، قفل های کتابی ها به لحاظ امنیتی چندان مناسب نیستند.

اگر چه آنها در شمار مکانیزم های قفل کردنی هستند که نیاز به یک کلید برای عملیات خود دارند، این بدان معنا نیست که قفل خودش به طور کامل امن است.

از جمله ضعف های رایج قفل های کتابی عبارتند از:

• قفل کتابی دسترسی را کنترل نمی کند، زیرا کل بدنه قفل مشخص و در معرض دید است. این بدان معنا است که اگر یک سارق، قفل کتابی شما را هدف قرار دهد، چنانچه یک پیچ گوشتی داشته باشد می تواند آنرا از کار بیندازد. این یکی از دلایلی است که قفل های کتابی ای که در درب های بیرونی و ورودی ها استفاده می شوند، توسط شرکت های بیمه مورد تائید قرار نمی گیرند.
• قفل های بدنه، در صورت تهاجم و ضربه به راحتی آسیب می بینند. آنها ممکن است خراب شده یا کوبیده شوند و لچ به راحتی با ترفندهای مانور ساده ای مغلوب شود.
• قفل های دندانه دار، می توانند با استفاده از یک کلید اسکلت مورد سوء استفاده قرار بگیرند و بهره برداری از آنها بسیار آسان است. کافی است عبارت کلید اسکلت را در آمازن تایپ کنید و نتایج را مشاهده نمایید.

نقاط ضعف قفل کتابی قابل برطرف شدن هستند به شرطی که با قفل های امن تر ترکیب شوند. انتخاب مناسب برای چنین سناریویی یک قفل deadbolt درجه یک ANSI است.

کلام آخر

قفل های کتابی، بخشی از تاریخ قفل هستند و احتمالا تا مدت مدیدی به کار خواهند رفت.

همیشه به یاد داشته باشید که یک قفل کتابی، برای استفاده در درب های داخلی مناسب تر است تا درب های بیرونی.

استفاده از قفل کتابی روی درب های ورودی خانه شما، می تواند به طور بالقوه امنیت خانه را فلج کند و این ریسکی است که قطعا مایل به انجام آن نیستید.

به هر حال اگر شما نیاز به نصب یک قفل کتابی دارید، تردید نکنید که باید با یک قفل ساز معتبر تماس بگیرید.